بیتدبیری در مسائل اقتصادی؛ عامل فقر
امیر مؤمنان علی (علیه السلام) در زمینه تدبیر در اقتصاد خانواده می فرمایند:
«حُسنُ التّدبیر یُنمِی قلیلَ المال و سُوءُ التدبیر یُفنی کثیرَهُ؛ حسن تدبیر (خوب تدبیر کردن) سبب می شود که مال کم زیاد شود و سوء تدبیر (بد تدبیر کردن) سبب می شود که مال زیاد از بین برود و فانی شود».
در تأمین اقتصادی خانواده اگر افراد فرمولها و قوانین مربوط به آن را رعایت نکنند، رشد اقتصادی شان مورد رضایت خدا، و رضایت خودشان نخواهد بود و مال پر برکت و یک زندگی شاد و آرام را نمیتوانند تجربه کنند.
اصل میانهروی در اقتصاد دارای دو آفت است:
یک جنبه افراط در میانه روی که تبدیل می شود به بخل و خساست در زندگی و دیگری جنبه تفریط و کوتاهی در میانه روی که به اسراف و مصرف گرایی تبدیل می شود.
آن مسئله مهمی که در زمینه اقتصاد به آن تأکید شده است، این است که افراد مراقب باشند که در مسئله اقتصاد و هزینهها دچار بخل نشوند که نتیجه ای جز فقر نخواهد داشت. (خرج نکردن و ترسیدن از خرج کردن خود سبب شکست اقتصادی میشوند) و از طرف دیگر زیادهروی و اسراف هم نکنند که آن هم شکست و فقر را به دنبال خواهد داشت!
خداوند در قرآن کریم می فرماید:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَکُمْ وَ لا َعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدینَ؛ ای مومنان حرام نکنید رزق طیب و پاکی که خداوند برای شما قرار داده است و نیز زیاده روی و تجاوز هم نکنید که خداوند تجاوزکاران و افراط کنندگان را دوست ندارد».
اگر افراد در زمینه اقتصاد میانه روی را در پیش گیرند و به سمت اسراف و تفریط نروند آثاری را در زندگی خود شاهد خواهند بود که اولین اثر این است که شخص دچار بحران اقتصادی نمی شود.
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: «مَنِ اقْتَصَدَ فِی الْغِنى وَ الْفَقْرِ فَقَدِ اسْتَعَدَّ لِنَوائِبِ الدَّهْرِ؛ هر کس چه زمانی که ثروت دارد و چه زمانی که دچار فقر است اگر میانه روی را در پیش گیرد در مقابل سختیهای روزگار بیمه شده است».
و در روایتی دیگر می فرمایند: «عَلَیْكَ بِالْقَصْدِ فَإِنَّهُ أَعْونُ شَیْءٍ عَلى حُسْنِ الْعیْشِ؛ التزام داشته باشید به میانه روی که بهترین کمک و یاور است برای یک زندگی خوب».
استاد محمد شجاعی/سایت منتظران منجی