رزق کریم (مسائل اقتصادی)

آیت الله ، سید محمود طالقانی :

تسلّط نظام طبقاتی ، سرمایه داری پیرو ، یا وابسته به غرب ، و سکون و #توقف_فقه_اسلامی (و سکوت عالمان و مراجع و …) این اشتباه را برای بعضی (ناآگاهان از متون اسلامی) ، پیش آورده ، که اسلام طرفدار نظام سرمایه داری است .
#اقتصاد_اسلام ، مبتنی بر اصول حق و عدالت است ، نه متکی بر گروه و طبقه خاصی … پیدایش طبقات ، نتیجه #انحراف افراد و اجتماع ، از #اصول_حق و عدل ، و ریشه گرفتن اندیشه تجاوز و استثمار و استعمار است .

درباره محو امتیازات طبقات ، نخست در دعوت و اعلام های قرآن ، بشر را یکسان مورد خطاب قرار داده ، و همه را به رعایت حقوق انسانی خود و دیگران دعوت و مکلّف نموده ، تا اندیشه های امتیازاتی از ذهن ها و افکار برود ، و برتری جویان ، خود را مانند دیگران بشناسند و محکومین و محرومین ، به حقوق انسانی خود پی ببرند و خود را از تن دادن به محکومیت بوسیله دیگران برتر آرند …

❌ منهای فقر ، محمد رضا حکیمی ، ص ۷۲

علامه طباطبایی :

هیچ مایه #فسادی برای اجتماع ، مانند #تعّدی_مالی نیست … همه بزهکاری ها و بدی ها و خیانت ها و تعّدی ها و ستمگری ها ، در تجزیه و تحلیل نهایی ، یا به #فقر_مُفرط می انجامد ، که شخص را به دزدیدن و … سوق می دهد .
یا به #ثروتمندی_مُفرط ، که انسان را به اِتراف و اسراف ، در خوراک و نوشاک و پوشاک و مسکن و همسر و غرق شدن در شهوت ها و هتک حرمت ها ، و گستردن تسلّط بر مال و جان و آبروی مردمان وا می دارد …

⭕ منهای فقر ، محمد رضا حکیمی ، ص ۷۲

آیت الله ، دکتر سید محمد حسینی بهشتی :

دین ، یعنی #عدل . عدل ، یعنی #دین . هر جا دیدید می گویند دین و اسلام هست و #عدالت_اجتماعی نیست ، بدانید دین اسلامش #قلّابی است …

اگر ما بخواهیم واقعاً روی #دید_قرآن بایستیم ، قسط و عدل و عدالت ، با آن معنای گسترده اش ، با دین خدا ، چنان نزدیکند ، که گویی دو نامند روی یک معنی … و هر جا می گویند عدل هست ، عدالت اجتماعی هست ، اما #خدا_نیست ، پیوند بشر با بی نهایت و #ابدیّت فراموش شده است … هر جا حقایق قرآنی #نباشد ، عدالت #نباشد و قرآن #باشد ، خواننده قرآن باشد ، مروج قرآن باشد ، پیداست در این خواندن و ترویج #خللی و … هست .

این روشن است . آنجا که چیزی به نام #عدالت_اقتصادی و #عدالت_اجتماعی باشد ، همه شکم ها #سیرند ، #شکم گرسنه ای وجود ندارد . همه #بیماران درمان می شوند ، بیمار بدون پزشک و دارو وجود ندارد ، همه انسان ها مَسکنی و ماوایی دارند ، انسان بی مسکنی پیدا نمی شود .

#نظر_قرآن و نظر ما این است که به پیروی از قرآن و به تبعیّت از دریافت های فطری منطقی که با هدایت قرآن کسب کرده ایم ، #هر_جا در هر جامعه ، در #هر_نظام ، به هر گوشه ای از گوشه های هستیِ انسان ، به هر #نیازی از نیازهای انسان ، به هر #بُعدی از ابعاد انسان بی توجهی بشود ، در آن جامعه ، نظام عادلانه ای سر کار نیست . خواه این گوشه غذا باشد ، لباس باشد ، نیاز جنسی باشد ، مسکن باشد ،‌ بهداشت باشد ، و خواه این گوشه ، گوشه ای برتر از همه اینها ، آن پیوند عالی انسان با حق باشد ، که او را براستی انسان می کند .

? منهای فقر ، محمد رضا حکیمی ، ص ۷۴‌

علامه محمد تقی جعفری :

تجارب تاریخی ، و قواعد انسانی نشان می دهد و اثبات می کند که شکوفا شدن بُعد « اقتصادی انسان ها » و به جریان افتادن منطقی اصول اقتصادی ، بهترین و حتی ضروری ترین مقدمه و وسیله ، برای آمادگی افراد جامعه ، برای رشد و تکامل مغزی و روانی ، در ابعاد متنوع است .
فقر ؛ مرگی بسیار تلخ است . فقر اقتصادی - خواه در صورت فردی و خواه در صورت دسته جمعی - مساوی است با « نابود شدن انسان » یا جامعه فقیر … سراغ تهیه مسکن برای آن زنده های رنجیده بروید ، که حتی مرگ هم به دیدار آن ها حاضر نیست ، نه پوششی دارند که به روی خود بیندازند ، نه گلیمی که بتوانند پای خود را بطور طبیعی روی آن دراز کنند . و چند ساعتی تلخی زندگی را بوسیله خواب فراموش کنند .
این #ادعا که اسلام ، در تنظیم شئون حیات اقتصادی به #نصیحت و اندرز قناعت ورزیده ، کاملاً دور از #واقعیت است … مکتب اسلام ، از #رکود و #تراکم_ثروت ، با وجود احتیاج جامعه ، جلوگیری می کند ، و از آن ثروت و مالی که وسیله #بَطَر (سرمستی و قارونی گری) ، و #تَرَف (ریخت و پاش در مصرف و شادخواری) است ، جلوگیری #شدیدی بعمل می آورد .

? منهای فقر ، محمد رضا حکیمی ، ص ۷3

امام علي علیه السلام مي‌فرمايد:

«مَنْ رَضِيَ بِرِزْقِ اللهِ لَمْ يَحْزَنْ عَلي مافاتَهُ»(۱)اگر كسي راضي به رزق خدا شد، بر آنچه از دستش رفت اندوهگين نمي‌شود. چون رزق هركس ثابت است، پس آنچه از دست ما مي‌رود، رزق ما نبوده تا جاي نگراني باشد. آري؛ همچنان كه بحث آن گذشت، طبق مشيت الهي رزقِ بعضي‌ها را تنگ مي‌گيرند و رزق بعضي‌ها را گسترده، نه آن‌ كسي كه رزقش را تنگ گرفته‌اند - تا در تنگي رزق امتحانش كنند- مي‌تواند رزقش را وسيع كند و نه آن‌كه رزقش را فراخ كرده‌اند، بايد مغرور شود و به طلب رزق بيشتر مشغول گردد. حضرت در اين جملة فوق‌العاده‌ ارزش‌مند مي‌فرمايند: كسي كه به رزق خدا راضي شد، غصّة آنچه را كه از دست مي‌دهد نمي‌خورد.

برايتان حتماً پيش آمده كه غذايي در سفره آماده است كه بخوريد، ناگهان به شما خبري مي‌رسد كه مجبور مي‌شويد بلند ‌شويد و دنبال كاري برويد، اگر به رزق خود راضي نباشيد، غصّه مي‌خوريد كه عجب! اين‌همه سختي كشيديم براي فراهم كردن غذا ولي آخرش نخورديم و رزق كس ديگري شد، در حالي‌كه تو بايد خوشحال باشي كه اسباب رزق ديگري شده‌اي و به آن هم بايد راضي باشي و مطمئن باشي رزق تو نبوده است وگرنه به دست تو مي‌رسيد، اصلاً چيزي از دست نداده‌اي، مي‌فهمي رزقت نبوده و اين نوع تجزيه‌ و تحليل نسبت به رزق يك بصيرت است كه انسان متوجّه باشد آنچه از دست او رفته، رزق او نبوده است و به رزق خودش راضي شود كه هماني است كه در دست اوست، و راه رسيدن به خدا هماني است كه در دست اوست، بقيه رهزن است و راه ما را منحرف مي‌كند. (۲)

(۱)- نهج‌البلاغه، حكمت 349.

(۲)جایگاه رزق انسان در هستی/استاد طاهرزاده