به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، تشدید نوسانات ارزی در روزهای اخیر موجب شد تا قیمت دلار بار دیگر رکوردهای بالایی را به ثبت برساند و وارد کانال جدید قیمتی شود.
افزایش قیمت ارز در بازار رسمی و آزاد در نهایت به ثبت دلار 31 هزار و 700 تومانی نیز در بازار ارز ختم شد، هرچند دلار خیلی روی این قیمت ماندگار نبود ولی نگرانی افزایش قیمت در بازارهای دیگر را بین مردم تشدید کرد. البته رشد شدید قیمت‌ها بر فضای هیجانی خرید ارز دامن زده بود و کمتر کسی صبح دیروز در بازار فروشنده بود هرچند که ورق بازار بعدازظهر دیروز با اعلام سیاست های جدید ارزی بانک مرکزی برگشت.
بانک مرکزی برای مدیریت نوسانات ارزی از امروز روزانه 50 میلیون دلار به صورت اسکناس در بازار عرضه خواهد کرد ضمن اینکه سقف خرید بانک‌ها و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی را به 500 هزار دلار افزایش داد این رقم پیش از این 354 هزار دلار بود.
فعالان بازار ارز معتقدند: اقدام بانک مرکزی از دو زاویه دارای اهمیت است؛ اول اینکه به بازار سیگنال قوی ارسال کرد که با استفاده از اهرم‌های خود به دنبال مدیریت نوسان است، دوم اینکه اقدام بانک مرکزی در مقام بازار‌ساز اعلام حجم مداخله روزانه است.
تا کنون بانک مرکزی حجم مداخله روزانه خود را اعلام نکرده بود اما با اعلام رسمی این سیاست طی روز گذشته، بازار با ریزش همراه شد و قیمت ها یک پله کاهش داشتند. دلار دیروز درحالی در بالاترین نرخ به 31 هزار و 700 تومان رسید که در پایان معاملات با هزار تومان کاهش به 30 هزار و 700 تومان رسیده بود.
بازاری ها بر این باورند که با عرضه 50 میلیون دلاری از امروز در بازار، بر تعداد فروشنده ها افزوده خواهد شد و کمتر خریداری حاضر به خرید در قیمتهای بالاست چراکه ریسک زیاد است و احتمالاً خیلی زود قیمت‌ها ریزش سنگین داشته باشند.
البته دیروز برخی سعی داشتند با اعلام خبرهای ساختگی نیز بر طبل گرانی دلار بکوبند که نمونه آن خبر استعفای رئیس کل بانک مرکزی بود که باعث افزایش خریدهای هیجانی در معاملات صبح دیروز شده بود البته این خبر رسماً تکذیب شد.
* پمپاژ نگرانی؛ ترفند دلال‌های ارزی برای سودهای کلان
با این حال اما سوداگران ارزی تلاش دارند با فضاسازی دروغی و خبرهای ساختگی بر التهابات بازار ارز دامن بزنند و در نهایت سودهای کلانی را از افزایش قیمتهای هیجانی به جیب بزنند.
کارشناسان اقتصادی با تأکید بر این ترفند قدیمی دلال‌های ارزی می گویند: نوسانات شدید و ناگهانی قیمت ارز در کانالهای تلگرامی، حاکی از عدم معامله واقعی، کاذب و یا عمق کم در آن شبکه ها میباشد که دارای حباب بسیار بزرگی هست و بیشتر با پمپاژ نگرانی و خبرهای نخ نمای تبلیغاتی سعی در ایجاد نوسان و استفاده از نوسان گیری نرخ، سودهای نا مشروع به جیب میزنند در حالیکه روزانه تامین ارز نیازهای واقعی ارزی با نرخ 4200 و در بازار ثانویه درحجم بسیار بالا انجام میشود.
نمونه اخیر پمپاژ نگرانی با خبرهای منفی در کانال های تلگرامی و دلال‌های ارزی، تحریم بانک های ایرانی است؛ نکته مهم اینجاست که اولاً طبق اعلام بانک مرکزی، تحریم جدیدی در کار نیست و این بانک ها قبلاً هم تحریم بوده‌اند و دوماً تحریم این بانک ها 45 روز بعد قرار است اجرا شود بنابراین پرواضح است که فرصت‌طلبان سعی دارند با گل‌آلود کردن فضای بازار به نفع خود ماهی بگیرند.
یک فعال بازار ارز به موضوع تحریم 18 بانک اشاره می کند و می گوید: انتشار نصفه و نیمه این خبر باعث شد تا دلالها بر التهابات بازار دامن بزنند چرا که زمان اجرایی تحریم 45 روز بعد بود و نکته مهمتر اینکه اصلا این تحریمها جدید نبودند و قبلا هم وجود داشتند. اما شبکه روانی سازمان یافته شده ای باعث شده تا فضای روانی بازار ملتهب شود.
او درباره پشت پرده بازار ارز و ریشه فضای منفی روانی در این بازار می گوید: عده ای با ارز کاسبی می کنند و برای خود ادبیات حمایت و مقاومت خلق کرده اند؛ الان مثلا می گویند دلار شده 31 هزار تومان شرایط و معاملات را طوری فراهم می کنند که ارز قبلی خود را در قیمت 31 هزار تومان بفروشند و سیر سود کنند. ولی افکار عمومی که بیشتر از شبکه های خبری غیررسمی استفاده می کنند فریب سودآوری کاسبان ارز را می خورند.
* ترفند دلال‌های ارزی برای سیو سود/ چطور دلار در روز اربعین هزار تومان گران شد؟
او به فعالیت کانالهای تلگرامی و بعضا دلالی ارز اشاره کرده و می گوید: در این شبکه ها هیچ معامله واقعی انجام نمی شود بلکه معاملات واقعی ارز در شبکه رسمی صرافی ها امکان پذیر هست. ولی آنچه این روزها در شبکه های مجازی انجام می شود در نهایت افزایش انتظارات را به همراه دارد که بانک مرکزی هم به تنهایی نمی تواند با آن مبارزه کند چرا که برای ساماندهی این شبکه ها باید نهادهای دیگر هم به کمک بیایند.
این فعال بازار ارز تاکید دارد که برخی برای پوشش زیان فردایی انتظارات را افزایشی نشان می دهند و خبرهای منفی را پررنگ می کنند تا فقط حفظ سود کنند اما خودشان می دانند که بانک مرکزی به زودی ورود می کند و اجازه ایجاد تلاطم در بازار را نخواهد داد.
ضمن اینکه معاملات شبانه در کانالهای تلگرامی از معضلات دیگری است که همواره نقش بالایی در تلاطم ارزی داشته است. در روزهای اخیر نیز نمونه بارز آن را در خصوص افزایش قیمت ارز در روز اربعین شاهد بودیم؛ زمان فعالیت این معاملات از 6 عصر تا 11 شب است که اعضای گروه که همگی با هم ارتباط نزدیک هم دارند معاملات سوری انجام داده و نرخ تعیین می کنند.
به عنوان نمونه در روز اربعین که بازار کاملا تعطیل بود در این کانالها قیمت دلار هزار تومان افزایش یافت و بعد از آن در تمام کانالهای تلگرامی نیز قیمتهای بالایی را برای دلار اعلام شد.
کارشناسان اقتصادی می گویند: در این شرایط اگر بانک مرکزی قیمت ارز رسمی را بالا نبرد بازهم همان صفهای طولانی مقابل صرافی ها تشکیل می شود بنابراین بانک مرکزی مجبور به کاهش اختلاف قیمت ارز آزاد و رسمی است تا از صفهای طولانی برای کسب سود از محل آربیتراژ جلوگیری کند.
* سهم تحریم در تلاطم‌های ارزی/ مشکلی در تأمین ارز کالاهای وارداتی نداریم
نکته مهم دیگری که خواسته یا ناخواسته سهم مهمی در نوسانات ارزی دارد، تحریم‌هایی است که در دو سال گذشته علیه کشورمان اعمال شده و طبیعتاً تحریم ها نیز اثر خود را در بازار و تامین ارز و … خواهند داشت.
با این حال اما آمار رسمی بانک مرکزی نشان میدهد که تأمین نیازهای واقعی ارز از محل صادرات غیرنفتی در حال انجام است و این نشاندهنده پتانسیل بالای کشور جهت تامین ارز نیازهای وارداتی بدون اتکا به نفت می باشد. بنابراین توانایی حوزه ارزی در این خصوص ثابت شده است.
مصداق این موضوع نیز تأمین ارز برای واردات کالاهای اساسی و دارو مشابه سال قبل است؛ کارشناسان ارزی می گویند بانک مرکزی با توجه به تنگنای ارزی و شرایط تحریم و … بدون کاهش نسبت به سال قبل و مقاطع دیگر، نسبت به تامین ارز دارو و کالاهای اساسی اقدام می کند و این نشان میدهد که مشکلی در تامین ارز برای واردات و … نداریم.
* انتظارات مهار شود/ تقاضای آتی و احتیاطی وارد بازار شد
کارشناسان اقتصادی البته به مدیریت انتظارات در بازار ارز تاکید دارند و می گویند افزایش نرخ ارز ناشی از انتظارات است چرا که تعادل عرضه و تقاضا بهم خورده و متناسب با کاهش عرضه، تقاضا کاهش نیافته است.
در ماه های اخیر نیز با محدود شدن منابع ارزی تقاضای ارز نیز محدود شد ولی آن طور که مسئولان نیز اعلام کرده‌اند بیش از این نمی توان تقاضای ارز را محدود کرد. به همین دلیل هم محدودیت تقاضا فشار بر بازار را بیشتر کرده است. این موضوع از جمله دلایل بنیادی برای برهم خوردن تعادل بازار ارز است چرا که فزونی تقاضا در بازار وجود دارد.
دلایل دیگری نیز در انتظارات ارزی سهم دارند که از جمله آنها انتظارات ناشی از شرایط تحریمی است که افراد مصارف و تقاضاهای خود را جلو می اندازند؛ اگر انتظارات براساس روند افزایشی ارز باشد تقاضاهای آینده ارز به امروز منتقل می شود.
این اتفاق در هفته های اخیر در بازار ارز رخ داده و انتظارات باعث شده تقاضای آتی به امروز منتقل شود. ضمن اینکه تقاضای احتیاطی نیز وارد بازار ارز شده است. کارشناسان ارزی ضمن اشاره به کمبود عرضه در بازار می گویند انتظارات باعث شده تقاضای واقعی و تقاضای احتیاطی همزمان وراد بازار شود درحالی که اگر این فضا هدایت شود می توانیم استفاده بهتری از منابع ارزی داشته باشیم.
* آزادسازی منابع ایران مدار ارز را کاهشی می کند/ کلید نرخ ارز دست رئیس کل است؟
برخی از کارشناسان اقتصادی تاکید دارند که کلید نرخ ارز روی میز رئیس کل بانک مرکزی نیست که هر زمان خواست آن را بالا و پایین ببرد، چرا که هیچ رئیس کل بانک مرکزی و دولتی راضی نیست اعتبار خود را با افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی زیر سوال ببرد.
یکی از کارشناسان ارزی با تاکید براینکه مجموعه حاکمیت به کمک بانک مرکزی بیایند، صراحتا می گوید: نباید دنبال مقصر گشت بلکه باید یکپارچه به بانک مرکزی کمک کرد تا انتظارات مهار شود. در شرایطی که مدیریت تقاضا و منابع ارزی در حال انجام است باید انتظارات را مهار کرد.
کارشناسان به منابع ارزی موجود در کشورهای عراق، چین و کره جنوبی اشاره دارند و می گویند: احتمال آزادسازی این منابع در ماه های پیش رو بالاست چرا که بانک مرکزی هم اعلام کرده خبرهای خوبی در این زمینه وجود دارد.
البته امروز نیز در خبرها آمد که عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی به عراق سفر کرده است؛ رئیس‌کل بانک مرکزی برای مذاکره با مقامات بانکی و اقتصادی عراق صبح امروز در رأس یک هیئت بانکی و تجاری عازم بغداد شد. اعلام این خبر موجب شد تا گمانه زنی ها برای آزادسازی منابع ارزی ایران در عراق تقویت شود.
آن‌طور که عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی قبلاً اعلام کرده بود: «ارزش صادرات گاز و برق ایران به عراق سالیانه، چندین میلیارد دلار است، ضمن اینکه، میلیاردها دلار از منابع بانک مرکزی نیز در این کشور است که درمورد نحوه استفاده از آن براساس تفاهم‌نامه سال گذشته به توافق رسیدیم.»
فعالان بازار ارز درباره علت افزایش قیمت دلار در روزهای گذشته می گویند: ریشه اصلی افزایش قیمت در روزهای اخیر فقط انتظارات بوده است چرا که هیچ اتفاق خاصی رخ نداده و فقط انتظارات بوده که به افزایش تقاضا دامن زده است.