1. قناعت باعث عزّت و سربلندي
همه انسان ها خواهان شخصيت، عزّت و سربلندي هستند. فردي كه داراي مناعت طبع و عزت نفس است، در نزد همگان عزيز و سربلند و با همّت جلوه مي كند، ولي كسي كه به ديگران طمع و چشم داشت دارد، خود را ذليل و اسير ساخته و مردم با چشم حقارت به او مي نگرند. امام علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:
«كَفَي بِالقَناعَةِ مُلكاً، و بِحُسنِ الخُلُقِ نَعِيماً، و سُئل ـ عليه السّلام ـ عن قوله تعالي: «فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً»فقال: هِيَ القَناعَةُ؛ آدمي را قناعت براي دولت مندي، و خوش خلقي براي فراواني نعمت ها كافي است. از امام سؤال شد، تفسير آيه «فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً» چيست؟ فرمود: قناعت است.
2. قناعت، مال تمام نشدني و بي نيازي واقعي
فقر و احتياج چيزي است كه همه از آن نفرت دارند، چنان كه غني بودن و بي نيازي مورد علاقه همه است. بسياري از مردم چون بي نيازي را در جمع آوري ثروت، امور مادي و تهيه تجملات مي دانند، لذا تا آن جا كه توان دارند در تحصيل آن ها تلاش مي كنند، ولي هر اندازه انسان از اين امور بيشتر بهره مند باشد، به خاطر حفظ و اداره آن ها، دايره احتياجاتش زيادتر خواهد بود و تنها چيزي كه موجب بي نيازي انسان مي گردد، قناعت و سازگار بودن به اموري است كه براي انسان فراهم شده و احتياجات ضروري او را برطرف مي سازد.
حضرت اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:
«الغِنَي الأكْبَرُ الْيَأسُ عَمَّا فِي أيدِي النَّاسِ؛ برترين بي نيازي و دارايي، نوميدي است از آن چه در دست مردم است.»
3. قناعت باعث آسايش خاطر و آرامش روان
بيش تر مردم سعي مي كنند كه آسايش و راحتي خود را با به دست آوردن مال و كسب مقام و تجملات زندگي فراهم سازند و هرگاه موفق نشدند، كه آن ها را به دست آورند، نگران شده و خود را بدبخت مي دانند؛ در صورتي كه امور ياد شده نه تنها موجب آسايش و راحتي انسان نمي گردد، بلكه بيش تر موجب ناراحتي و سلب آسايش مي باشد. آن چه موجب آسايش و راحتي جسم و روح انساني است، قناعت و بي توجهي به امور مادي دنيا است. امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:
«و لا كَنزَ أغنَي مِنَ القَناعَةِ، و لا مالَ أذهَبُ لِلفَاقَةِ مِنَ الرِّضي بِالقُوتِ. وَ مَنِ اقتَصَرَ عَلي بُلغَةِ الكَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الرَّاحَةَ، و تَبَوَّأ خفض الدَّعَةِ. و الرَّغبَةُ مِفتاحُ النَّصَبِ، و مَطِيَّةُ التَّعَبِ؛هيچ گنجي بي نياز كننده تر از قناعت، و هيچ مالي در فقرزدايي، از بين برنده تر از رضايت دادن به روزي نيست. و كسي كه به اندازه كفايت از دنيا بهره مند باشد به آسايش دست يابد، و آسوده خاطر گردد، در حالي كه دنياپرستي كليد دشواري، و مركب رنج و گرفتاري است».
4. قناعت باعث حريت و آزادي
قناعت باعث آزادي فكري و روحي و استقلال انساني است، هم چنان كه طمع موجب بردگي و خواري انسان است. امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:
«اِستَغنِ عَمَّن شئتَ تَكُن نَظيرَهُ؛(با قناعت) خود را از هر كسي بي نياز گردان تا (در شخصيت و آزادگي) مانند او گردي».
بنابراين وقتي انسان به آن چه دارد قانع باشد و چشم داشتي به ديگران نداشته باشد، در تمام كارهايش خود تصميم مي گيرد و آزادانه رفتار مي كند و با كمال صراحت همه جا سخنش را مي گويد و نظرخود را اظهار مي دارد
منبع:حوزه نت
