رزق کریم (مسائل اقتصادی)

نکته‌ی دوم از همین قبیل وظایف، مربوط به مردم‌سالاری دینی است:

«انصف الله و انصف الناس من نفسک و من خاصة اهلک و من لک فیه هوی من رعیتک»؛

یعنی درباره‌ی خودت، درباره‌ی دوستان و خویشاوندان و رفقای خودت، رعایت انصاف را در قبال مردم و خدا بکن؛ یعنی اختصاص و امتیاز به آنها نده؛ یعنی همین چیزی که دوستان عزیز فرنگی‌مآب ما به آن «رانت‌خواری» می‌گویند؛ یعنی امتیاز ویژه. امکانات استفاده از یک شرکت و یک منبع مالی را در اختیار جمع خاصی قرار دادن، به مناسبت این‌که اینها دوست یا خویشاوند یا رفیق ما هستند.

این کار جزو کارهای ضدمردم‌سالاری است. هر کس که این کارها را بکند، همان فسادی ایجاد خواهد شد که الان آقای رئیس جمهور به آن اشاره کردند. بله، باید با این فسادها مبارزه شود. برادران و خواهران عزیز! تا این فسادها در مجموعه‌ی کارگزاران کشور وجود داشته باشد، توانایی کار وجود نخواهد داشت و پیشرفت امکان ندارد؛ هر کار هم بکنید، امکان نخواهد داشت.

اینها شکافها و دره‌ها و حفره‌هایی است که وقتی به وجود آمد، هرچه شما دستاورد داشته باشید و در آن بریزید، آنها را پر نمی‌کند؛ دستاورد هم از بین می‌رود. لذا اول باید اینها را علاج کرد. این فرمایش امیرالمؤمنین علیه‌الصلاةوالسلام است:

«من لک فیه هوی من رعیتک»؛ به رفقا و نزدیکان و آدمهایی که دوستشان داری، نباید امتیاز ویژه بدهی؛ همه باید یکسان امتیاز ببرند. امتیازی که هست، باید در اختیار همه قرار گیرد. اگر بناست قرعه‌کشی شود، اگر بناست سقف باشد، درعین‌حال نباید برای کسی امتیازی وجود داشته باشد.

بیانات در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران 12/09/1379
 
 

مناسبات اقتصادی و اجتماعی غلط یعنی چه؟ یعنی رواج قاچاق، رباخواری، مصرف‏گراییِ افراطی و گرایش به تفاخر در استفاده از مصنوعات خارجی در مقابل نمونه‏ های داخلی آن، که معنایش این است که کارگر ایرانی را به نفع کارگر خارجی بیکار می‏کند.

باید افتخار به استفاده‏ ی از مصنوعات داخلی در مردم و مسؤولان بیدار شود. در درجه‏ ی اول خود مسؤولان و دستگاه‏های دولتی و قوای سه‏ گانه، و در درجه‏ی بعد آحاد مردم به این نکته توجه کنند و اهمیت دهند.
وقتی مناسبات غلط اقتصادی در جامعه حاکم باشد، وقتی رانت‏‌خواری رواج داشته باشد، وقتی سوءاستفاده ‏ی از قدرت برای به دست آوردن ثروتهای بادآورده رواج داشته باشد، کسی که تولید کننده و زحمتکش واقعی است، ناامید می‏شود. کشاورزی که زحمت می‏کشد، صنعت کاری که تولید می‏کند، سرمایه‏داری که سرمایه‏ گذاری می‏کند، معدنکاری که عرق می‏ریزد، معلمی که در مدرسه درس می‏گوید، استادی که در دانشگاه تدریس می‏کند، قاضی‏ یی که وقت و اعصاب خود را به کارِ صحیح صرف می‏کند، وقتی ببینند راه برای مناسبات غلط اقتصادی در جامعه باز است و با آن برخورد نمی‏شود، مأیوس می‏شوند.

این که ما گفتیم و تأکید کردیم که باید با مفاسد اقتصادی و قاچاق مبارزه شود، به‏ خاطر این است که این پدیده‏ ها اساس پیشرفت کشور را دچار آسیب های جدی می‏کنند. گردآورندگان ثروتهای نامشروع، زیاده ‏خواهان، زیاده ‏خواران و مفسدان اقتصادی نباید عرصه را بر کسانی تنگ کنند که یا سرمایه‏ گذاری می‏کنند، یا کار می‏کنند، یا زحمت می‏کشند، یا درس می‏خوانند، یا علم را گسترش می‏دهند و درآمدی بسیار کمتر از آنها دارند. نظام باید با مفاسد اقتصادی و با جریان فساد اقتصادی مبارزه کند؛ این وظیفه‏ ی مجلس و دولت و قوه‏ی قضاییه است.

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجتماع بزرگ مردم همدان 15/4/1383

*آرمان‌گراییِ جوان ایرانیِ ما عبارت است از ترسیم آینده‌یی با این خصوصیات. ما نظام و کشوری می‌خواهیم که پیشرفته باشد و مردم آن دانشمند و بیدار و زنده باشند؛ غفلت‌زده و خواب‌آلوده نباشند؛ کشور برخوردار از عدالت باشد؛ مبرای از فساد باشد؛ طبقه‌ی اشراف بر آن حاکمیت نداشته باشد - چه اشراف سنتی، چه طبقه‌ی جدیدی که ممکن است اسمشان اشراف نباشد، اما در واقع اشراف باشند و به قول آقایان از رانت‌های گوناگون اقتصادی استفاده کنند - برخوردار از قدرت و استحکام سیاسی باشد؛ و همه‌ی اینها الهام گرفته‌ی از معارف دین و اسلام عزیز باشد. اسلام این ظرفیت را دارد که اینها را به ما تعلیم دهد
بیانات امام خامنه ای در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های استان کرمان 19/02/1384

رهبر انقلاب اسلامی در شرایط مختلف کشور و در مواقع لازم، برای مسئولین اولویت‌های کشور و مردم را مشخص می‌کنند. ایشان به تازگی در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان (۹۹/۵/۱۰) فرمودند:

«کشور از لحاظ معیشت عمومی دچار مشکل است؛ واقعاً معیشت خانوارها دچار مشکل جدّی است و مردم مشکل دارند؛ گرانی‌ها و مانند اینها هست، اینها بایست علاج بشود. ما در جلسات خصوصی به مسئولین گفته‌ایم یا پیغام داده‌ایم؛ باز هم میگویم، دستگاه‌های مسئول توجّه کنند که در زمینه‌ی مشکل اقتصادی، از مسائل فوری، مسئله‌ی مهار قیمتها است … این یک مسئله است که بازار یک ثباتی پیدا بکند. این حالت که هر روز اجناس یک قیمتی پیدا کند، برای کشور مضر است.»

پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در پرونده «علاج گرانی» به همین مناسبت گفتگوهایی با محوریت اولویت معیشت مردم را در دستور کار دارد که برای بررسی تاریخی این مسئله در حکومت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) گفتگویی با آقای دکتر محمدحسین رجبی دوانی، پژوهشگر و کارشناس تاریخ اسلام انجام داده است.

متن را درسایت مطالعه فرمایید

https://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=46597

1. قناعت باعث عزّت و سربلندي

همه انسان ها خواهان شخصيت، عزّت و سربلندي هستند. فردي كه داراي مناعت طبع و عزت نفس است، در نزد همگان عزيز و سربلند و با همّت جلوه مي كند، ولي كسي كه به ديگران طمع و چشم داشت دارد، خود را ذليل و اسير ساخته و مردم با چشم حقارت به او مي نگرند. امام علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:

«كَفَي بِالقَناعَةِ مُلكاً، و بِحُسنِ الخُلُقِ نَعِيماً، و سُئل ـ عليه السّلام ـ عن قوله تعالي: «فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً»فقال: هِيَ القَناعَةُ؛ آدمي را قناعت براي دولت مندي، و خوش خلقي براي فراواني نعمت ها كافي است. از امام سؤال شد، تفسير آيه «فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً» چيست؟ فرمود: قناعت است.

 2. قناعت، مال تمام نشدني و بي نيازي واقعي

فقر و احتياج چيزي است كه همه از آن نفرت دارند، چنان كه غني بودن و بي نيازي مورد علاقه همه است. بسياري از مردم چون بي نيازي را در جمع آوري ثروت، امور مادي و تهيه تجملات مي دانند، لذا تا آن جا كه توان دارند در تحصيل آن ها تلاش مي كنند، ولي هر اندازه انسان از اين امور بيشتر بهره مند باشد، به خاطر حفظ و اداره آن ها، دايره احتياجاتش زيادتر خواهد بود و تنها چيزي كه موجب بي نيازي انسان مي گردد، قناعت و سازگار بودن به اموري است كه براي انسان فراهم شده و احتياجات ضروري او را برطرف مي سازد.

حضرت اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:

«الغِنَي الأكْبَرُ الْيَأسُ عَمَّا فِي أيدِي النَّاسِ؛  برترين بي نيازي و دارايي، نوميدي است از آن چه در دست مردم است.»

 3. قناعت باعث آسايش خاطر و آرامش روان

بيش تر مردم سعي مي كنند كه آسايش و راحتي خود را با به دست آوردن مال و كسب مقام و تجملات زندگي فراهم سازند و هرگاه موفق نشدند، كه آن ها را به دست آورند، نگران شده و خود را بدبخت مي دانند؛ در صورتي كه امور ياد شده نه تنها موجب آسايش و راحتي انسان نمي گردد، بلكه بيش تر موجب ناراحتي و سلب آسايش مي باشد. آن چه موجب آسايش و راحتي جسم و روح انساني است، قناعت و بي توجهي به امور مادي دنيا است. امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:

«و لا كَنزَ أغنَي مِنَ القَناعَةِ، و لا مالَ أذهَبُ لِلفَاقَةِ مِنَ الرِّضي بِالقُوتِ. وَ مَنِ اقتَصَرَ عَلي بُلغَةِ الكَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الرَّاحَةَ، و تَبَوَّأ خفض الدَّعَةِ. و الرَّغبَةُ مِفتاحُ النَّصَبِ، و مَطِيَّةُ التَّعَبِ؛هيچ گنجي بي نياز كننده تر از قناعت، و هيچ مالي در فقرزدايي، از بين برنده تر از رضايت دادن به روزي نيست. و كسي كه به اندازه كفايت از دنيا بهره مند باشد به آسايش دست يابد، و آسوده خاطر گردد، در حالي كه دنياپرستي كليد دشواري، و مركب رنج و گرفتاري است».

4. قناعت باعث حريت و آزادي

قناعت باعث آزادي فكري و روحي و استقلال انساني است، هم چنان كه طمع موجب بردگي و خواري انسان است. امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:

«اِستَغنِ عَمَّن شئتَ تَكُن نَظيرَهُ؛(با قناعت) خود را از هر كسي بي نياز گردان تا (در شخصيت و آزادگي) مانند او گردي».

بنابراين وقتي انسان به آن چه دارد قانع باشد و چشم داشتي به ديگران نداشته باشد، در تمام كارهايش خود تصميم مي گيرد و آزادانه رفتار مي كند و با كمال صراحت همه جا سخنش را مي گويد و نظرخود را اظهار مي دارد

منبع:حوزه نت